پایگاه استنادی علوم جهان اسلام

«پایگاه استنادی علوم جهان اسلام» (ISC) به آدرس اینترنتی: https://isc.ac/fa ، یک سیستم اطلاع رسانی علمی است که در صدد تجزیه و تحلیل مجلات علمی کشورهای اسلامی بر اساس معیارهای علم سنجی معتبر می باشد. ایران با تولید ISC، بعد از ایالات متحده که ۶۰ سال در مطالعات استنادی تجربه دارد و نیز بعد از کشور هلند، سومین نظام استنادی جهان را بنیانگذاری کرده است.

هم اکنون، این تحلیل علمی توسط مؤسسه اطلاعات علمی (ISI) در دنیای انتشارات به خصوص در مورد نشریات، صورت می پذیرد. در حقیقت، ISC می کوشد تا چنین تحلیلی را انجام دهد و هم اکنون با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده از انتشارات فارسی، به خصوص مجلات علمی، در تحلیل محتوایی، ارزیابی مجلات و رتبه بندی مؤسسات علمی، نویسندگان و مجلات در سطح ملی موفقیت‌هایی کسب کرده است. از آنجا که معیارهای علم سنجی بر اساس قوانین علمی پایه گذاری شده‌اند، آن دسته از فراورده‌های علمی که توسط ISC تولید می شوند، برابر با فراورده‌های تولید شده توسط ISI می باشند.

کلیه کشورهای اسلامی در پنج منطقه مختلف از جمله جنوب شرقی آسیا، کشورهای عربی، کشورهای اسلامی غیر عربی قاره آفریقا، کشورهای آسیای مرکزی و منطقه قفقاز و سایر کشورهای اسلامی در منطقه خاورمیانه، اروپا و آمریکای جنوبی امکان بهره‌برداری از خدمات ISC را دارند.

برخی فعالیت‌های مهم این پایگاه از بدو تأسیس تاکنون عبارتند از:

• نمایه‌سازی نشریات معتبر کلیه کشورهای اسلامی در تمام حوزه‌های موضوعی و به زبان‌‌های مختلف به منظور ایجاد یک شبکه علمی در جهان اسلام.
• ارزیابی مستمر نشریات با هدف ارتقاء شبکه علمی کشورهای اسلامی.
• پایش مستمر جایگاه علمی کشورهای مختلف دنیا و به‌خصوص کشورهای اسلامی به منظور اطلاع از شکاف‌ها و نقاط قوت و ضعف کشورهای اسلامی در حوزه‌های مختلف علمی.
• رتبه‌بندی و ارزیابی دانشگاه‌های دنیا، کشورهای اسلامی و نیز کشور بر اساس شاخص‌های مصوب.
• تهیه گزارش‌‌های مختلف در حوزه علم و فناوری کشورها و نیز دانشگاه‌های کشورهای اسلامی و برگزاری کارگاه‌های ارتقاء اثربخشی پژوهش در دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی..

تاریخچه

دکتر جعفر مهراد، گاهشماری از حرکت عظیم ایجاد «پایگاه استنادی علوم جهان اسلام» را ارائه داد؛ این حرکت با فرمایش مقام معظم رهبری مبنی بر تولید نظام استنادی ایران و اسلام در سال ۱۳۸۳ آغاز شد. در تاریخ ۶/۳/۸۵ برنامه پایلوت توسط دکتر منصور کبکانیان، معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، اجرا شد. سپس در تاریخ ۳۱ شهریور ماه ۱۳۸۵ اولین همایش ملی ISC، در مجتمع تحقیقاتی عصر انقلاب با حضور دکتر محمدمهدی زاهدی و دکتر منصور کبکانیان برگزار گردید.

در اکتبر سال ۲۰۰۶ م. در کویت، طرح ISC در سومین نشست وزرای آموزش عالی کشورهای اسلامی با حضور دکتر محمدمهدی زاهدی ارائه شد. این طرح (پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ISC) در نهمین مجمع عمومی وزرای آموزش و پرورش کشورهای اسلامی در رباط مراکش در سال ۲۰۰۷ م. تصویب گردید.

نمایه استنادی علوم ایران ISC در سال ۱۳۸۶ تولید گردید و زمان آغاز ورود نشریات عربی و انگلیسی کشورهای اسلامی به پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، در اسفند ۱۳۸۶ بود. در خرداد سال ۱۳۸۷ "پایگاه همایش های پر استناد فارسی PHPD "، در تیرماه، "نظام آگاهی رسانی استنادی (PCA)"، و در آبان ماه همان سال نیز "سامانه انتقال الکترونیکی نشریات به ISC به زبانهای فارسی، عربی و انگلیسی" تولید گردید.

سپس در جلسه مورخ ۲۵/۸/۸۷، موافقت قطعی با تأسیس پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) توسط شورای گسترش وزارت علوم و تحقیقات و فناوری انجام شد و کتاب علم ایران بر اساس (ISC) در آبان سال ۸۷ انتشار یافت. اسفند ماه ۸۷ نیز تفاهم نامه ISC و SCOPUS امضا شد. پنجم آوریل ۲۰۰۹ م. در شیراز، اولین نشست کمیته اجرایی برای تهیه برنامه سمینار (ISC) تشکیل گردید.

در سال ۸۸ و در روز ۳۱ اردیبهشت ماه، اساسنامه «پایگاه استنادی علوم جهان اسلام» تصویب شد. همچنین سمینار دو روزه (ISC) در تاریخ ۶-۷ ژوئیه ۲۰۰۹ م. در کوالالامپور مالزی برگزار، و در همین سال پروتکل PMH پیاده سازی شد.

پانویس